W stałej rubryce „Tabliczka
sumienia” w „Gościu Niedzielnym”, w numerze z 29 czerwca bieżącego roku
Franciszek Kucharczak tak zaczął swój artykuł „Łaknienie ryzykowne”:
„W swoim felietonie sprzed miesiąca pt. ‘Hitler też niech żyje’ stwierdziłem, że chciałbym spotkać w niebie wszystkich możliwych łajdaków, nawet Hitlera i Stalina.
Wywołało to sporo reakcji, w tym dużo gniewnych. Pewien literat oświadczył mi w liście, że przestaje kupować ‘Gościa Niedzielnego’. ‘Widzę, że stał się Pan gorącym orędownikiem teologii liberalnej, której logicznymi konsekwencjami są indyferentyzm religijny i relatywizm moralny. Jeśli ktoś obnosi się z nadzieją, że Hitler będzie zbawiony, to implicite sugeruje ludziom »Róbta, co chceta!«’ – napisał. I nieco dalej: ‘Problem polega na tym, że ja nie chcę spotkać w niebie ani Hitlera, ani Stalina. Ponieważ łaknę elementarnej sprawiedliwości, muszę się wypisać z waszego towarzystwa’”.
*****
Warto przeczytać cały ten felieton, ale już sam ten fragment dobrze reprezentuje problem chrześcijanina: Czy może on pragnąć, aby takie łotry jak Hitler czy Stalin dostąpiły zbawienia? To pytanie można sformułować nieco bardziej „teologicznie”: Czy miłosierdzie znosi sprawiedliwość? Chyba nikt, nawet ci, którzy chcieliby zbawienia także dla największych grzeszników, nie odpowie na to pytanie twierdząco. U Pana Boga miłosierdzie nie znosi sprawiedliwości, podobnie jak Jego sprawiedliwość nie znosi miłosierdzia. U Niego miłosierdzie i sprawiedliwość są tym samym: Jego miłosierdzie jest zarazem sprawiedliwością, a sprawiedliwość miłosierdziem.
I to utożsamienie ma swoje konsekwencje dla każdego z nas. Franciszek Kucharczak streszcza je w jednym zdaniu pt. „Myśl wyrachowana”: „Kto nie życzy zbawienia wszystkim ludziom, nie życzy go też sobie”. Można zapytać: Jak ją „wyrachował”? Jak sądzę, owa myśl wyraża serce i paradoks Ewangelii, która niesie miłosierdzie dla grzeszników, a sprawiedliwość dla „sprawiedliwych”. Tym nie mniej aktualny pozostaje problem jej uzasadnienia. Odwołajmy się do słów Pana Jezusa:
„(…) podobne jest królestwo niebieskie do króla, który chciał rozliczyć się ze swymi sługami. Gdy zaczął się rozliczać, przyprowadzono mu jednego, który mu był winien dziesięć tysięcy talentów. Ponieważ nie miał z czego ich oddać, pan kazał sprzedać go razem z żoną, dziećmi i całym jego mieniem, aby tak dług odzyskać. Wtedy sługa upadł przed nim i prosił go: "Panie, miej cierpliwość nade mną, a wszystko ci oddam". Pan ulitował się nad tym sługą, uwolnił go i dług mu darował. Lecz gdy sługa ów wyszedł, spotkał jednego ze współsług, który mu był winien sto denarów. Chwycił go i zaczął dusić, mówiąc: "Oddaj, coś winien!" Jego współsługa upadł przed nim i prosił go: "Miej cierpliwość nade mną, a oddam tobie". On jednak nie chciał, lecz poszedł i wtrącił go do więzienia, dopóki nie odda długu. Współsłudzy jego widząc, co się działo, bardzo się zasmucili. Poszli i opowiedzieli swemu panu wszystko, co zaszło. Wtedy pan jego wezwał go przed siebie i rzekł mu: "Sługo niegodziwy! Darowałem ci cały ten dług, ponieważ mnie prosiłeś. Czyż więc i ty nie powinieneś był ulitować się nad swoim współsługą, jak ja ulitowałem się nad tobą?" I uniesiony gniewem pan jego kazał wydać go katom, dopóki mu całego długu nie odda. Podobnie uczyni wam Ojciec mój niebieski, jeżeli każdy z was nie przebaczy z serca swemu bratu». (Mt 18, 23-35 BT)
Ojciec niebieski okazuje miłosierdzie temu, który o nie prosi. Jednak darowanie długów przez Pana Boga, co równoznaczne jest z doznaniem miłosierdzia przez owego dłużnika, zobowiązuje tego, który miłosierdzia doznał, do okazania miłosierdzia wobec jego dłużnika, bo „miłosierni miłosierdzia dostąpią”, a kierujący się sprawiedliwością wobec bliźnich zostaną potraktowani ze sprawiedliwością przez Pana Boga, który każdemu odmierzy jego miarą.
Ten fragment Ewangelii traktuje o przebaczeniu. Jednak, jak się wydaje, można go uogólnić w ten sposób: Ten, kto chce doznać miłosierdzia, musi go pragnąć także dla innych, bo pragnący sprawiedliwości (nawet jeśli nazwie ją „elementarną”) wobec innych, musi się liczyć z tym, że sam będzie potraktowany ze sprawiedliwością. Wynika z tego, że pragnący zbawienia dla siebie, musi go pragnąć także dla innych, bo nie pragnąc zbawienia dla innych, naraża się na to, że sam go nie dostąpi. „Kto nie życzy zbawienia wszystkim ludziom, nie życzy go też sobie”. Pragnienie potępienia dla innych jest łaknieniem ryzykownym.
„W swoim felietonie sprzed miesiąca pt. ‘Hitler też niech żyje’ stwierdziłem, że chciałbym spotkać w niebie wszystkich możliwych łajdaków, nawet Hitlera i Stalina.
Wywołało to sporo reakcji, w tym dużo gniewnych. Pewien literat oświadczył mi w liście, że przestaje kupować ‘Gościa Niedzielnego’. ‘Widzę, że stał się Pan gorącym orędownikiem teologii liberalnej, której logicznymi konsekwencjami są indyferentyzm religijny i relatywizm moralny. Jeśli ktoś obnosi się z nadzieją, że Hitler będzie zbawiony, to implicite sugeruje ludziom »Róbta, co chceta!«’ – napisał. I nieco dalej: ‘Problem polega na tym, że ja nie chcę spotkać w niebie ani Hitlera, ani Stalina. Ponieważ łaknę elementarnej sprawiedliwości, muszę się wypisać z waszego towarzystwa’”.
*****
Warto przeczytać cały ten felieton, ale już sam ten fragment dobrze reprezentuje problem chrześcijanina: Czy może on pragnąć, aby takie łotry jak Hitler czy Stalin dostąpiły zbawienia? To pytanie można sformułować nieco bardziej „teologicznie”: Czy miłosierdzie znosi sprawiedliwość? Chyba nikt, nawet ci, którzy chcieliby zbawienia także dla największych grzeszników, nie odpowie na to pytanie twierdząco. U Pana Boga miłosierdzie nie znosi sprawiedliwości, podobnie jak Jego sprawiedliwość nie znosi miłosierdzia. U Niego miłosierdzie i sprawiedliwość są tym samym: Jego miłosierdzie jest zarazem sprawiedliwością, a sprawiedliwość miłosierdziem.
I to utożsamienie ma swoje konsekwencje dla każdego z nas. Franciszek Kucharczak streszcza je w jednym zdaniu pt. „Myśl wyrachowana”: „Kto nie życzy zbawienia wszystkim ludziom, nie życzy go też sobie”. Można zapytać: Jak ją „wyrachował”? Jak sądzę, owa myśl wyraża serce i paradoks Ewangelii, która niesie miłosierdzie dla grzeszników, a sprawiedliwość dla „sprawiedliwych”. Tym nie mniej aktualny pozostaje problem jej uzasadnienia. Odwołajmy się do słów Pana Jezusa:
„(…) podobne jest królestwo niebieskie do króla, który chciał rozliczyć się ze swymi sługami. Gdy zaczął się rozliczać, przyprowadzono mu jednego, który mu był winien dziesięć tysięcy talentów. Ponieważ nie miał z czego ich oddać, pan kazał sprzedać go razem z żoną, dziećmi i całym jego mieniem, aby tak dług odzyskać. Wtedy sługa upadł przed nim i prosił go: "Panie, miej cierpliwość nade mną, a wszystko ci oddam". Pan ulitował się nad tym sługą, uwolnił go i dług mu darował. Lecz gdy sługa ów wyszedł, spotkał jednego ze współsług, który mu był winien sto denarów. Chwycił go i zaczął dusić, mówiąc: "Oddaj, coś winien!" Jego współsługa upadł przed nim i prosił go: "Miej cierpliwość nade mną, a oddam tobie". On jednak nie chciał, lecz poszedł i wtrącił go do więzienia, dopóki nie odda długu. Współsłudzy jego widząc, co się działo, bardzo się zasmucili. Poszli i opowiedzieli swemu panu wszystko, co zaszło. Wtedy pan jego wezwał go przed siebie i rzekł mu: "Sługo niegodziwy! Darowałem ci cały ten dług, ponieważ mnie prosiłeś. Czyż więc i ty nie powinieneś był ulitować się nad swoim współsługą, jak ja ulitowałem się nad tobą?" I uniesiony gniewem pan jego kazał wydać go katom, dopóki mu całego długu nie odda. Podobnie uczyni wam Ojciec mój niebieski, jeżeli każdy z was nie przebaczy z serca swemu bratu». (Mt 18, 23-35 BT)
Ojciec niebieski okazuje miłosierdzie temu, który o nie prosi. Jednak darowanie długów przez Pana Boga, co równoznaczne jest z doznaniem miłosierdzia przez owego dłużnika, zobowiązuje tego, który miłosierdzia doznał, do okazania miłosierdzia wobec jego dłużnika, bo „miłosierni miłosierdzia dostąpią”, a kierujący się sprawiedliwością wobec bliźnich zostaną potraktowani ze sprawiedliwością przez Pana Boga, który każdemu odmierzy jego miarą.
Ten fragment Ewangelii traktuje o przebaczeniu. Jednak, jak się wydaje, można go uogólnić w ten sposób: Ten, kto chce doznać miłosierdzia, musi go pragnąć także dla innych, bo pragnący sprawiedliwości (nawet jeśli nazwie ją „elementarną”) wobec innych, musi się liczyć z tym, że sam będzie potraktowany ze sprawiedliwością. Wynika z tego, że pragnący zbawienia dla siebie, musi go pragnąć także dla innych, bo nie pragnąc zbawienia dla innych, naraża się na to, że sam go nie dostąpi. „Kto nie życzy zbawienia wszystkim ludziom, nie życzy go też sobie”. Pragnienie potępienia dla innych jest łaknieniem ryzykownym.
W przeciwieństwie do owego nieszczęsnego literata właśnie takie słowa jak Kucharczyka czy twoje Placydzie są dla mnie powodem by trwać w chrześcijaństwie.
OdpowiedzUsuń