...lecz nie zbliżał się do Niej, aż porodziła Syna...

Ktoś zapytał: „Jestem w szachu. Mój znajomy ateista, postanowił mnie zażyć, wcześniej buszował po necie, aby wykazać głupotę dogmatu o nienaruszonym dziewictwie Maryi. Nie bardzo zajmowałem się życiem seksualnym świętej rodziny, bo wystarczył mi dogmat, ale teraz, kiedy mam Mt 1,24-25 i obcowanie lub zbliżanie się Józefa do Maryi po narodzeniu Jezusa, to jestem w szachu. Ktoś mi pomoże sprawę rozjaśnić?”.

*****

Odpowiadam: Z tego cytatu wynika, jak rozumiem, że dopóki autor nie zaglądał do podanego miejsca w Biblii „wystarczył mu dogmat”, ale po zajrzeniu do Mt 1, 24-25 pojawiły się wątpliwości. Zajrzyjmy zatem do Mt 1, 24-25 i zobaczmy, na czym polega owa trudność: „Zbudziwszy się ze snu, Józef uczynił tak, jak mu polecił anioł Pański: wziął swoją Małżonkę do siebie, lecz nie zbliżał się do Niej, aż porodziła Syna, któremu nadał imię Jezus”. (Mt 1:24-25 BT)

Polskie „aż” w Mt 1, 25 BT jest tłumaczeniem greckiego ἕως (czyt.: cheos). Greckie słowo ἕως „aż do czasu gdy, aż, zanim nie, dopóki nie” wcale nie implikuje, że okoliczności, o których mowa, zmieniają się, gdy nadejdzie ten określony czas. Oto przykłady:

„A od czasu Jana Chrzciciela aż (ἕως) dotąd królestwo niebieskie doznaje gwałtu i ludzie gwałtowni zdobywają je” (Mt 11, 12). Nic nie wskazuje na to, że dzisiaj, czyli 2000 lat po wypowiedzeniu tych słów, jest inaczej.

„Trzciny zgniecionej nie złamie ani knota tlejącego nie dogasi, aż (ἕως) zwycięsko sąd przeprowadzi” (Mt 12, 20). Nie ma tu implikacji, że po tym, jak już przeprowadzi sąd, Sługa Jahwe zgasi trzcinę zgniecioną czy dogasi knotek tlejący się. To tylko niektóre przykłady z Ewangelii według św. Mateusza.

„Mikal, córka Saula, była bezdzietna aż do (ἕως) czasu swej śmierci” (2 Sm 6, 23). Nie mamy żadnych przesłanek do wyciągnięcia z tego zdania wniosku, że Mikal miała dzieci po swojej śmierci. Przy okazji: Greckie ἕως w tym miejscu jest tłumaczeniem hebrajskiego słowa עד (czyt.: ad). Sprawdziłem to słowo w słownikach biblijnych i podają one dwa zasadnicze znaczenia:
1) jak długo, do podczas, aż do;
2) na zawsze.

Powyższe przykłady są wystarczającym dowodem na to, że greckie słowo ἕως w Mt 1, 25 nie implikuje, że Józef współżył z Maryją po urodzeniu się Pana Jezusa.

Jednak tutaj jest pewien mały problem. Tim Staples mówiąc o wiecznym dziewictwie Maryi wspomniał też Mt 1, 25 i przy okazji argumenty niektórych protestantów. Otóż w Mt 1, 25 jest nie samo słowo ἕως, ale ἕως οὗ (czyt.: cheos chu). Według niektórych apologetów protestanckich to drugie wyrażenie jest różne od pierwszego w tym sensie, że pewne warunki czy okoliczności opisane przed danym czasem zmieniają się po osiągnięciu określonego czasu. Czy tak jest? Nie, bo można znaleźć takie przykłady zarówno w greckim tłumaczeniu ST, jak i w NT takie miejsce, które tego nie potwierdzają. Oto wybrane przykłady:

Sdz 19, 26: „Kobieta owa, wracając o świcie, upadła u drzwi owego męża, gdzie był jej pan, i pozostała tam aż do (ἕως οὗ) chwili, gdy poczęło dnieć”. (Ta kobieta nie podniosła się, gdy przyszedł dzień, bo wcześniej umarła).

2 Krl 17, 23: „Aż wreszcie Pan odrzucił Izraela od swego oblicza, tak jak zapowiedział przez wszystkie sługi swoje, proroków. I przesiedlił Izraelitów z własnego kraju w niewolę do Asyrii, gdzie są aż do (ἕως οὗ) dnia dzisiejszego.” (Wygnanie Izraela trwało nadal w chwili pisania tego tekstu).

Ps 57, 2: „Zmiłuj się nade mną, Boże, zmiłuj się nade mną, u Ciebie chronię swe życie: chronię się pod cień Twoich skrzydeł, aż (ἕως οὗ) przejdzie klęska”. (Nie ma tu sugestii, że po ustaniu klęski Psalmista zrezygnuje z Bożej ochrony).

Ps 72, 7: „Za dni jego zakwitnie sprawiedliwość i wielki pokój, dopóki (ἕως οὗ) księżyc nie zgaśnie”. (Jest to Psalm mesjański czyli w sensie dosłownym odnosi się do króla Izraela w dniu jego koronacji, ale właściwy sens ma odniesiony do Mesjasza, który zasiądzie na tronie Izraela. To w Jezusie, Królu żydowskim wypełniło się proroctwo tego Psalmu. To zdanie nie oznacza, że po zgaśnięciu księżyca ustanie sprawiedliwość i pokój Króla).

Mt 26, 36: „Wtedy przyszedł Jezus z nimi do ogrodu, zwanego Getsemani, i rzekł do uczniów: «Usiądźcie tu, Ja tymczasem (ἕως οὗ) odejdę tam i będę się modlił»”. (Oryginalną konstrukcję zdania oryginalnego lepiej ukazuje tu Biblia Gdańska: „Tedy przyszedł Jezus z nimi na miejsce, które zwano Gietsemane, i rzekł uczniom: Siądźcież tu, aż (ἕως οὗ) odszedłszy, będę się tam modlił”.) To zdanie wypowiedziane przez Pana nie oznaczało, że uczniowie powinni zmienić miejsce czy odejść po tym, jak On oddalił się, aby się modlić).

Oprócz tego trzeba wspomnieć, że hebrajskie słowo עד zostało przetłumaczone w Septuagincie zarówno przez jaki ἕως i ἕως οὗ, co wyklucza, że mają przeciwstawne znaczenia.