Sakramenty znakami przymierza z Bogiem. Znaczenie przysięgi

Tylko żydzi i chrześcijanie wierzą w Boga, które potwierdza swoje czyny i słowa przysięgą. W Liturgii Słowa Bożego mogliśmy usłyszeć dzisiaj m.in.:

„Albowiem gdy Bóg Abrahamowi uczynił obietnicę nie mając nikogo większego, na kogo mógłby przysiąc, przysiągł na samego siebie, mówiąc: Zaiste, hojnie cię pobłogosławię i ponad miarę rozmnożę. A ponieważ tak cierpliwie oczekiwał, otrzymał to, co było obiecane. Ludzie przysięgają na kogoś wyższego, a przysięga dla stwierdzenia /prawdy/ jest zakończeniem każdego sporu między nimi. Dlatego Bóg, pragnąc okazać ponad wszelką miarę dziedzicom obietnicy niezmienność swego postanowienia, wzmocnił je przysięgą, abyśmy przez dwie rzeczy niezmienne, co do których niemożliwe jest, by skłamał Bóg, mieli trwałą pociechę, my, którzyśmy się uciekli do uchwycenia zaofiarowanej nadziei” (Hbr 6, 13-18)

Muzułmanie uznaliby taką myśl za bluźnierstwo. A jednak Pan Bóg złożył przysięgę. Dał nam przez to gwarancję, że Jego słowu możemy wierzyć. „Dwie rzeczy niezmienne” to obietnica i przysięga. Są one fundamentem naszej nadziei. Wierny jest Bóg, który dał nam obietnicę i potwierdził ją przysięgą.

Przysięga jest potwierdzeniem zawarcia przymierza, nie tylko pomiędzy ludźmi, ale także pomiędzy ludźmi, a Bogiem. Historia zbawienia zna przymierza, które Bóg zawarł z Adamem, Noem, Abrahamem, Mojżeszem, Jozuem, Dawidem, Jezusem, którzy reprezentowali rodzinę, klan, naród, królestwo, całą ludzkość. My, chrześcijanie, indywidualnie rzecz biorąc, wchodzimy w przymierze z Bogiem przez pierwszy z sakramentów - chrzest. To przymierze potwierdzane jest w sakramencie bierzmowania, a odnawiane jest w czasie każdej Eucharystii; każdy z sakramentów jest Przysięgą – zawarciem lub odnowieniem przymierza z Bogiem. Tak mówili o tym starożytni:

„W 240 roku n. e. starochrześcijański pisarz Tertulian terminem sakrament określił przysięgę rekruta wcielanego do wojska, a jednocześnie chrzest nazwał przyjęciem do wojska Chrystusa. Otrzymanie któregoś z siedmiu sakramentów zobowiązuje więc człowieka do wielkiej powagi, albowiem przyjmuje zaszczyt i pewien ciężar zobowiązań przed Bogiem i wobec Kościoła”. (Podaję za: http://parafia.cminsk.pl/artykuly/67-sakramenty-swiete-i-sakramenty-wtajemniczenia.html ).

Pliniusz Młodszy w liście do cesarza Trajana:

„Twierdzili jednakże, że cała ich wina sprowadza się to tego, że mieli zwyczaj zbierać się w oznaczonym dniu przed świtaniem i wygłaszać hymn Chrystusowi jakoby Bogu, że następnie wzajemnie się przysięgą zobowiązywali nie, by knuć jakąś zbrodnię, lecz by nie popełniać kradzieży, rozboju, cudzołóstw, by dotrzymywać słowa i zwracać depozyty na żądanie. Kiedy to kończyło się, mieli zwyczaj rozchodzić się i gromadzić ponownie, aby spożywać pokarm – ale zwyczajny i niewinny pokarm” ( http://www.earlychristianwritings.com/text/pliny.html ). (Jak się wydaje „przysięga” w tym miejscu wskazuje na Eucharystię, w przeciwieństwie do zwyczajnego posiłku przyjmowanego później).

O tym, że sakramenty są przysięgą czy też zawierają przysięgę, jest napisane w Katechizmie Kościoła Katolickiego, tam, gdzie mowa jest o przyrzeczeniach i ślubach:

Przyrzeczenia i śluby

2101 W wielu sytuacjach chrześcijanin jest wzywany do składania przyrzeczeń Bogu. Zawierają je chrzest, bierzmowanie, małżeństwo i święcenia. Chrześcijanin kierując się pobożnością, może przyrzec Bogu określony czyn, modlitwę, jałmużnę, pielgrzymkę itd. Wierność przyrzeczeniom złożonym Bogu jest przejawem szacunku należnego Boskiemu Majestatowi i miłości wobec wiernego Boga.

2102 "Ślub, to jest świadomą i dobrowolną obietnicę uczynioną Bogu, mającą za przedmiot dobro możliwe i lepsze, należy wypełnić z pobudek cnoty religijności" (KPK, kan. 1191, § 1). Ślub jest aktem pobożności, w którym chrześcijanin poświęca siebie samego Bogu lub obiecuje Mu dobry czyn. Wypełniając śluby, oddaje się więc Bogu to, co zostało Mu przyrzeczone i konsekrowane. Dzieje Apostolskie ukazują nam św. Pawła zatroskanego o wypełnienie ślubów, które złożył (Por. Dz 18, 18; 21, 23-24).

Zacytuję jeszcze z Katechizmu Kościoła Katolickiego te paragrafy, który mówią o grzechu przeciwko przykazaniu zabraniającemu wzywania imienia Pańskiego nadaremnie:

II. Imię Pańskie wzywane nadaremnie

2150 Drugie przykazanie zakazuje krzywoprzysięstwa. Przysięgać lub uroczyście przyrzekać oznacza wzywać Boga na świadka tego, co się twierdzi. Oznacza odwoływanie się do prawdomówności Bożej jako do rękojmi swojej własnej prawdomówności. Przysięga angażuje imię Pańskie. "Będziesz się bał Pana, Boga swego, będziesz Mu służył i na Jego imię będziesz przysięgał" (Pwt 6, 13).

2151 Potępienie krzywoprzysięstwa jest obowiązkiem wobec Boga. Bóg - jako Stwórca i Pan - jest normą wszelkiej prawdy. Słowo ludzkie jest albo w zgodzie, albo w sprzeczności z Bogiem, który jest samą Prawdą. Przysięga, jeżeli jest wiarygodna i prawomocna, ukazuje odniesienie słowa ludzkiego do prawdy Bożej. Krzywoprzysięstwo wzywa Boga, by był świadkiem kłamstwa.

2152 Wiarołomcąjest ten, kto pod przysięgą składa obietnicę, której nie ma zamiaru dotrzymać, lub ten, kto złożywszy pod przysięgą obietnicę, nie dotrzymuje słowa. Wiarołomstwo jest poważnym brakiem szacunku względem Pana wszelkiego słowa. Zobowiązanie się pod przysięgą do dokonania złego czynu sprzeciwia się świętości imienia Bożego.

2153 Jezus przypomniał drugie przykazanie w Kazaniu na Górze: "Słyszeliście... że powiedziano przodkom: Nie będziesz fałszywie przysięgał, lecz dotrzymasz Panu swej przysięgi. A Ja wam powiadam: Wcale nie przysięgajcie... Niech wasza mowa będzie: Tak, tak; nie, nie. A co nadto jest, od Złego pochodzi" (Mt 5, 33-34. 37; por. Jk 5, 12). Jezus uczy, że każda przysięga zawiera odniesienie do Boga i że obecność Boga oraz Jego prawdy powinna być czczona w każdym słowie. Powściągliwość w powoływaniu się na Boga w mowie jest znakiem wielkiego szacunku dla Jego obecności, zaświadczanej lub podważanej w każdym naszym stwierdzeniu.

2154 Powołując się na św. Pawła (Por. 2 Kor 1, 23; Ga 1, 20), tradycja Kościoła przejęła rozumienie słów Jezusa jako nie sprzeciwiających się przysiędze, jeśli składa się ją z ważnego i słusznego powodu (np. w sądzie). "Przysięga, to jest wezwanie imienia Bożego na świadka prawdy, może być składana tylko zgodnie z prawdą, rozwagą i sprawiedliwością" (KPK, kan. 1199, § 1) .

2155 Świętość imienia Bożego wymaga, by nie używać go do błahych spraw i nie składać przysięgi w sytuacjach, w których mogłoby to być interpretowane jako aprobowanie władzy, która by się tego niesłusznie domagała. Można odmówić złożenia przysięgi, jeżeli domaga się jej nielegalna władza świecka. Należy odmówić, gdy żąda się jej w celach przeciwnych godności osób lub komunii Kościoła.

******

Przez chrzest zawarliśmy przymierze z Bogiem; odnawiamy je poprzez inne sakramenty, zwłaszcza Eucharystię. Bóg ze swej strony jest wierny przymierzu z nami; trzeba, żebyśmy i my byli wierni temu przymierzu, przysiędze złożonej Bogu, którą w imieniu nas wypowiedzieli rodzice podczas chrztu św. Trzeba, żebyśmy zrozumieli także znaczenie przysiąg składanych w życiu publicznym, i byli im wierni. Przez wierność danemu słowu, zwłaszcza potwierdzonego wezwaniem imienia Bożego, przyczyniamy się do odnowy Kościoła i społeczeństwa.