Notatka opisuje naukowy dowód na to, że warto myśleć i mówić o innych pozytywnie. Szczególnie ważne dla rodziców i wychowawców.
*****
W klasycznym eksperymencie Robert Rosenthal i Lenore Jacobson ukształtowali u nauczycieli fałszywy stereotyp, który miał dramatyczny wpływ na osiągnięcia ich uczniów. Eksperymentatorzy najpierw zbadali testem inteligencji wszystkie dzieci uczęszczające do pewnej szkoły podstawowej. Po obliczeniu wyników tekstu wybrano losowo 20 % dzieci z każdej klasy. Nauczycieli poinformowano, że test wykazał, iż uczniowie ci są „dobrze rozwinięci intelektualnie” i prawdopodobnie w najbliższym roku poczynią znaczne postępy; w ten sposób wytworzyli u nauczycieli fałszywe oczekiwania w odniesieniu do niektórych uczniów. Potem badacze po prostu siedzieli i obserwowali. Na koniec roku przeprowadzili badanie innym testem inteligencji.
Co się wydarzyło? Ci uczniowie, których nauczyciele bezpodstawnie uważali za dobrze rozwiniętych intelektualnie, rzeczywiście stali się bystrzejsi, uzyskując istotnie wyższe przyrosty ilorazu inteligencji niż dzieci, które nie zostały określone w ten sposób przez badaczy. Proces polegający na tym, że takie oczekiwania czy stereotypy skłaniają ludzi do traktowania innych osób w sposób, który sprawia, iż zachowanie tych osób potwierdza ich oczekiwania, określa się jako samospełniające się proroctwo. Zjawisko to napotkamy kilka razy w dalszych rozdziałach. Samospełniające się proroctwo występuje wtedy, gdy w swoim działaniu kierujemy się naszymi wrażeniami dotyczącymi innych. W jaki sposób oczekiwania nauczycieli przekształciły się w przyrost inteligencji u uczniów określonych jako „dobrze rozwinięci intelektualnie”? Gdy nauczyciele widzą, że ich uczniowie dobrze się zapowiadają (zarówno werbalnie, jak i niewerbalnie), stwarzają im cieplejszą, bardziej serdeczną atmosferę; poświęcają tym uczniom więcej uwagi, dostarczają im więcej istotnych informacji zwrotnych i zapewniają więcej okazji do odpowiadania. Są to warunki, w których prawie każdy poczyniłby postępy pod względem zdolności intelektualnych. Krótko mówiąc, przekonanie nauczycieli o możliwości rozwoju danego ucznia – czy to prawdziwe, czy fałszywe – skłania ich do stworzenia optymalnych warunków dla rozwoju ucznia. (Eliot Aronson, „Człowiek istota społeczna”, s. 145-146)
*****
W klasycznym eksperymencie Robert Rosenthal i Lenore Jacobson ukształtowali u nauczycieli fałszywy stereotyp, który miał dramatyczny wpływ na osiągnięcia ich uczniów. Eksperymentatorzy najpierw zbadali testem inteligencji wszystkie dzieci uczęszczające do pewnej szkoły podstawowej. Po obliczeniu wyników tekstu wybrano losowo 20 % dzieci z każdej klasy. Nauczycieli poinformowano, że test wykazał, iż uczniowie ci są „dobrze rozwinięci intelektualnie” i prawdopodobnie w najbliższym roku poczynią znaczne postępy; w ten sposób wytworzyli u nauczycieli fałszywe oczekiwania w odniesieniu do niektórych uczniów. Potem badacze po prostu siedzieli i obserwowali. Na koniec roku przeprowadzili badanie innym testem inteligencji.
Co się wydarzyło? Ci uczniowie, których nauczyciele bezpodstawnie uważali za dobrze rozwiniętych intelektualnie, rzeczywiście stali się bystrzejsi, uzyskując istotnie wyższe przyrosty ilorazu inteligencji niż dzieci, które nie zostały określone w ten sposób przez badaczy. Proces polegający na tym, że takie oczekiwania czy stereotypy skłaniają ludzi do traktowania innych osób w sposób, który sprawia, iż zachowanie tych osób potwierdza ich oczekiwania, określa się jako samospełniające się proroctwo. Zjawisko to napotkamy kilka razy w dalszych rozdziałach. Samospełniające się proroctwo występuje wtedy, gdy w swoim działaniu kierujemy się naszymi wrażeniami dotyczącymi innych. W jaki sposób oczekiwania nauczycieli przekształciły się w przyrost inteligencji u uczniów określonych jako „dobrze rozwinięci intelektualnie”? Gdy nauczyciele widzą, że ich uczniowie dobrze się zapowiadają (zarówno werbalnie, jak i niewerbalnie), stwarzają im cieplejszą, bardziej serdeczną atmosferę; poświęcają tym uczniom więcej uwagi, dostarczają im więcej istotnych informacji zwrotnych i zapewniają więcej okazji do odpowiadania. Są to warunki, w których prawie każdy poczyniłby postępy pod względem zdolności intelektualnych. Krótko mówiąc, przekonanie nauczycieli o możliwości rozwoju danego ucznia – czy to prawdziwe, czy fałszywe – skłania ich do stworzenia optymalnych warunków dla rozwoju ucznia. (Eliot Aronson, „Człowiek istota społeczna”, s. 145-146)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz